Sunday, March 17, 2013

ျမိဳ(ေခၚ)ခမီ လူမ်ိဳးတုိ႔၏ ေနာက္ခံသမုိင္း (၁)



                             ျမိဳ(ေခၚ)ခမီ လူမ်ိဳးတုိ႔၏ ေနာက္ခံသမုိင္း
          
           ရခုိင္ရာဇဝင္က်မ္းမ်ား၏ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ျမိဳ လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေရွးက်ေသာ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္း ေဒသ အႏွံ႔အျပားႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ ပလက္ဝျမိဳ႕နယ္၊ မတူပီျမိဳ႕နယ္ ေဒသမ်ားတြင္ ျပန္႔ၾကဲ အေျခခ်ေနထုိင္လွ်က္ရွိၾကပါသည္။ ျမိဳလူမ်ိဳးမ်ားသည္
သီးျခားဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမွဳ ထုံးတမ္းစဥ္လာျဖင့္ တုိင္းရင္းသား လူမိ်ဳးစု တစ္စုအျဖစ္ ယေန႔တုိင္ရပ္တည္လွ်က္ရွိပါသည္။
          “ျမိဳ” ဟူေသာ ေဝါဟာရကုိ ေပမူတင္၍ အေစာဆုံး ေတြ႕ႏုိင္ေသာက်မ္းမွာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၄၅၈ ခုႏွစ္တြင္ ရခုိင္ပညာရွိ အဒူမင္းညိဳ ေရးသားေသာ “ဘေစာျဖဴသမီး ဧခ်င္း” တြင္ျဖစ္ပါသည္။ 1 ျမန္မာေက်ာက္စာမ်ားတြင္လည္း ခရစ္ႏွစ္ ၁၄၄၂ ခုႏွစ္၊ နရသီဟပေတ့မင္း ေရးထုိးေသာ စစ္ကုိင္းထူပါရုံ ေက်ာက္စာ၊ စာေၾကာင္းေရ (၂၀) တြင္လည္း ေတြ႔ရပါသည္။ 2 ထုိ႔ေနာက္တြင္ ရခုိင္ရာဇဝင္က်မ္းမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ရခုိင္မဟာရာဇဝင္ေတာ္ၾကီး၊ ဓညဝတီရာဇဝင္သစ္၊ မာရယုႏွင့္ ေဗဒါရွင္းတမ္း စေသာက်မ္းဂန္မ်ား၌လည္းေကာင္း၊ အခ်ိဳ႕ေသာ စာအုပ္စာေပမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ျမိဳလူမ်ိဳးမ်ားအေၾကာင္းကုိေရးသားၾကရာ၌ “ျမိဳ” ဟူေသာ ေဝါဟာရအျပင္ “ျမဳံ” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ျမဳန္” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ျမဳမ္” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ျမဴ” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ျမိဳ႕” ဟူ၍လည္းေကာင္း မူကြဲစာလုံးေပါင္းဟန္မ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း ေရးသားထားပါသည္။ ျမဳံ၊ ျမဳန္၊ ျမဳမ္၊ ျမဴ၊ ျမဳိ႕ ဟူေသာ အေရးအသားမ်ားသည္ “ျမိဳ” လူမ်ိဳးမ်ားကုိ ေရးသားထားေၾကာင္း မွတ္ယူႏုိင္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိ တုိင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားတြင္ ျမဳံ၊ ျမဳန္၊ ျမဳမ္၊ ျမဴ၊ ျမဳိ႕ လူမ်ိဳးမ်ားကုိ မေတြ႕ႏုိင္ေတာ့ျခင္း၊ ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳနယ္၊ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ေမာင္းေတာျမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ အိႏၵိယတုိင္းရင္းသားမ်ားက “ျမိဳ” လူမ်ိဳးမ်ားကုိ “ျမဳံဂ်ာ” ဟု ေခၚေဝၚေနၾကျခင္း၊ 3 ျမိဳလူမ်ိဳးမ်ားသည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ထိ တုိင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စု တစ္စုအျဖစ္ အထင္အရွား အေျခခ်ေနထုိင္လ်က္ရွိေနၾကျခင္း စသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကုိ ေထာက္လွ်င္ အထက္ပါ ရခုိင္ရာဇဝင္က်မ္းႏွင့္ အျခားေသာ စာအုပ္စာေပတုိ႔၌ အေရးအသားျပဳၾကေသာ “ျမဳံ၊ ျမဳန္၊ ျမဳမ္၊ ျမဴ၊ ျမဳိ႕” ဟူေသာ စာလုံးေပါင္းဟန္မ်ားသည္ “ျမိဳ” လူမ်ိဳးမ်ားကုိပင္ ရည္ညႊန္းေရးသားထားျခင္းျဖစ္မည္ဟု ယူဆရပါသည္။
          ထုိေၾကာင့္ “မရို၊ ျမိဳ” ဟူူေသာ အသံထြက္ႏွင့္ အေခၚအေဝၚမ်ားသည္ တစ္ျခားေသာတုိင္းရင္းသား (ရခုိင္) တုိ႔က ေခၚေဝၚသည့္ အမည္ျဖစ္ပါသည္။ ျမိဳလူမ်ိဳးတုိ႕က မိမိတုိ႔လူမ်ိဳးကုိ ရည္ညႊန္း ေခၚေဝၚလုိေသာအခါ “ခမီ” ဟူေသာအမည္ကုိ သုံးစဲြၾကပါသည္။ 4 ျမိဳ (မရို) တုိ႔သည္ သူတုိ႔ကုိ သူတုိ႔ “ခမီ” ဟုေခၚသည္။ “လူ” ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ မီေခ်ာင္းႏွင့္ သမိန္ေခ်ာင္းမ်ားတဝုိက္တြင္ ေနထုိင္သူမ်ားကုိ ေတာင္ျမိဳဟု ေခၚ၍ မီးေခ်ာင္းႏွင့္ သမိန္ေခ်ာင္းဝ တဝုိက္တြင္ ေနထုိင္သူမ်ားကုိ အဝျမိဳဟုေခၚသည္။
          “ျမိဳ” ဆုိသည္မွာ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ားက ေပးထားေသာနာမည္ျဖစ္သည္။ 5 “ျမိဳ” လူမ်ိဳးတုိ႔၏ အေၾကာင္းကုိေရးသားမည္ဆုိလွ်င္ ျမိဳ (၃) မ်ိဳး၊ ၄င္း (၃) မ်ိဳးတုိ႔သည္ တစ္မ်ိဳးႏွင့္ တစ္မ်ိဳး သေဘာသဘာဝအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ရိုးရာဓေလ့ ယဥ္ေက်းမွဳအားျဖင့္ လည္းေကာင္း ဆက္ႏြယ္လ်က္ အနည္းအမ်ား တူညီမွဳရွိေသာေၾကာင့္ ျမိဳလူမ်ိဳးတစ္မိ်ဳးတည္း၏ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ေရးသားလွ်င္ မပီျပင္ နားမလည္ႏုိင္မည္စုိး၍ “ျမိဳ” လူမ်ိဳး (၃) မ်ိဳးရွိေၾကာင္း အေၾကာင္းတုိ႔ကုိ ေအာက္ပါအတုိင္းေဖာ္ထုတ္ေရးသား လုိက္ပါသည္။ 6
၁။ ျမိဳ (ခမီ)      = အဝခမီ ဟူ၍လည္း ေခၚသည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳနယ္၊ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕နယ္၊                  ပုဏၰားကၽြန္းျမိဳ႕နယ္၊ ေပါက္ေတာျမိဳ႕နယ္၊ ဘူသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္မ်ားတုိ႔၌                                      ေနထုိင္ၾကသည္။
၂။ မရူ (ခမီ)     = အရိုင္း (သုိ႔) အဖ်ားခမီ ဟူ၍လည္း ေခၚသည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ ပလက္ဝျမိဳနယ္၊                            မတူပီျမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ေနထုိင္လ်က္ရွိၾကသည္။
၃။ ေတာင္ျမိဳ     = ျမိဳ (ခမီ) ႏွင့္ မရူ (ခမီ) တုိ႔က “ဒါး” ဟူ၍လည္း ေခၚသည္။ လြတ္လပ္ေရးမရမီႏွင့္ ရျပီး                 ဖ.ဆ.ပ.လ ေခတ္ မူလတန္း ပညာေရး၊ ပထဝီဝင္စာေပတုိ႔၌လည္း ေတာင္ျမိဳဟု                            ေရးသားေခၚေဝၚထားသည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ ပုဏၰာကၽြန္းျမိဳ႕နယ္၊ ဘူသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္၊                       ေမာင္းေတာျမိဳ႕နယ္ ႏွင့္ ဘဂၤလားနယ္တုိ႔၌ ရွိၾကသည္။ ဤလူမိ်ဳး (၃) မ်ိဳးတုိ႔ကုိ                            ေႏွာင္းေခတ္ သမုိင္းဆရာတုိ႔က ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိေရွးက်ေသာ လူမ်ိဳး (၃) မ်ိဳးတုိ႔အား                      ပီပီျပင္ျပင္ မေရးေတာ့ဘဲ အဆုိပါ ျမိဳ (၃) မ်ိဳးလုံးတုိ႔ကုိ “ျမိဳ“ ဟူေသာ                                         ေဝါဟာရတစ္လုံးတည္းျဖင့္ ေရးသားေခၚေဝၚျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။
          ျမိဳ (ခမီ) လူမ်ိဳးတုိ႔၏ ေဝါဟာရ မည္သုိ႔ ဆက္စပ္မွဳရွိသည္ကုိ ဆက္လက္ေလ့လာတင္ျပပါမည္။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးပင္ျဖစ္ေစ၊ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးဦးသည္ပင္ျဖစ္ေစ၊ ေနရာေဒသ တစ္ခုခုတြင္ အေျခခ်ေနထုိင္ခဲ့ဖူးသည့္ အခါတုိ႔၌လည္းေကာင္း၊ ေျပာင္းေရႊ႕သြားသည့္အခါတုိ႔၌ လည္းေကာင္း၊ ခရီးျပန္ထြက္သည့္အခါတုိ႔၌ လည္းေကာင္း၊ ထုိေနရာေဒသတြင္ ျမိဳ႕၊ ရြာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေျမယာေျမ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သမုိင္းအစအန ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေသြးစပ္သားစပ္ေဆြမ်ိဳး ေသာ္လည္းေကာင္း က်န္ရစ္စျမဲပင္ျဖစ္သည္။
          ျမိဳ (ခမီ) လူမ်ိဳးတုိ႔တြင္ ကမာၻဦးသမုိင္း (ေခၚမု ဝတၴဳ) ဟူ၍ ရွိေလသည္။ ထုိ ေခၚမု ဝတၴဳတြင္ “ေကာ္မရီ” အမည္ရွိေသာ မိန္းမႏွင့္ “ေကာ္မရင္” အမည္ရွိေသာ ေယာက်္ားတုိ႔က “ျမိဳ” တုိ႔၏ ဘာသာစကားျဖင့္ (ေခၚမု= ကမာၻဦး ေနလ မထြက္ေသးေသာ အေမွာင္ေလာက) (သုိ႔) ေက်ာက္ဂူအေမွာင္တြင္ ေနၾကရေသာ (ေခၚမု= အေမွာင္) ျပည္သားလူ ဟူ၍ အမည္နာမ အဓိပၸါယ္ကုိ ရရွိေလသည္။ ထုိ ေကာ္မရီ ေကာ္မရင္ ႏွစ္ဦးတုိ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံၾကရာမွ သားသမီး၊ ေျမး၊ ျမစ္ စေသာ လူအေပါင္းတုိ႔ကုိ ေမြးထုတ္ ( ျမိဳ= ျပဳျပင္) ဖန္တီးေပးေသာေၾကာင့္ “ျမိဳ” ဟူေသာ အမိ်ဳးအမည္ နာမအဓိပၸါယ္ကုိ ရရွိၾကျပန္ေလသည္။ထိုေနာက္တြင္ ေန၊ လ ထြက္ျပီး အလင္းေရာင္ ရကာ (သုိ႔) ဂူေနမွ အိမ္ေနလူ ျဖစ္လာကာ၊ ကာလၾကာေလေသာ္ ေခၚမု= မွ ခမီ သို႔ ေျပာင္းလဲေခၚေဝၚလာကာ (ျမိဳ ခမီ ဟူေသာအမိ်ဳးအမည္ နာမ္) အေခၚအေဝၚ ျဖစ္လာၾကေတာ့သည္ဟု ျမိဳလူမ်ိဳးတုိ႔၏ ရိုးရာ ေတးခ်င္းမ်ားတြင္ ေလ့လာသိရွိရေပသည္။ 7
          အထက္ပါ (ေခၚမု ဝတၣဳ) အတုိင္း သက္လူမ်ိဳး၊ ဒုိင္းနက္လူမ်ိဳး ရာဇဝင္တုိ႔တြင္လည္း “ျမိဳ” (ခမီ) လူမ်ိဳးတုိ႔၏ ရိုးရာေတးခ်င္းကုိ မွတ္တမ္းတင္ ေရးသားထားေသာ ေရွးေဟာင္းေပမွဳ ဂီ-ခ်ပ္ေရကိုလည္း ေလ့လာနုိင္ေပသည္။ 8


က်မ္းကုိးစာရင္း

1- အဒူမင္းညိဳ၊ “ရခုိင္မင္းသမီး ဧခ်င္း” ၊ ရန္ကုန္၊ ဟံသာဝတီ ပုံႏွိပ္တုိက္၊ ၁၉၆၅-ခု၊ စာ-၇                                 (ေနာင္ကုိးကားလွ်င္ အဒူမင္းညိဳ၊ ဧခ်င္း)
2- စစ္ကုိင္းထူပါရုံေက်ာက္စာ၊ စာေၾကာင္းေရ ၂၀-၂၃၊ ၈၀၄၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၄၄၂-ခု
3- ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းသူ၊ ဦးအဂါၤေအာင္၊ သရက္တပင္ ေက်းရြာ၊ ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳ႕နယ္၊ ၁၂-မတ္လ-၂၀၀၅
4- တုိင္းရင္းသား ရိုးရာ ဓေလ့ထုံးစံမ်ား (ရခုိင္) ၊ ျမန္္မာ့ဆုိရွုယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ စည္းရုံးေရး                              ဗဟုိေကာ္မတီဌါနခ်ဳပ္၊ ရန္ကုန္၊ ဇန္နဝါရီလ၊ ၁၉၇၆၊ စာ ၃၁-၃၂ (ေနာင္ကုိးကားလွ်င္                             တုိင္းရင္းသား ရိုးရာ ဓေလ့ထုံးစံမ်ား (ရခုိင္) ဟု ေဖၚျပပါမည္။
5- တုိင္းရင္းသား ရိုးရာ ဓေလ့ထုံးစံမ်ား (ခ်င္း)၊ ျမန္မာဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ စည္းရုံးေရးဗဟုိေကာ္မတီ               ဌါနခ်ဳပ္၊ ရန္ကုန္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊ ၁၉၆၈၊ စာ-၆၂ (ေနာင္ကုိးကားလွ်င္ တုိင္းရင္းသား                             ရိုးရာ ဓေလ့ထုံးစံမ်ား (ခ်င္း) ဟု ေဖာ္ျပပါမည္)
6-                (က) ဦးေမဓေဒဝ၊ ျမိဳလူမ်ိဳး အေၾကာင္း၊ လက္ေရးမွဳ
                   (ခ) U Ba Myaning, “The Northen Hills of Ponnagyun Township”, Journal of                      Burma Research Society, vol-xxiv, Yangon, 1933.p.125
                   (ဂ) U Ba Thein, Census of India, 1931, vol-xi, part-1, Burma Report. 1933,                     p.254
7-                (က) ဦးေအာင္ခင္၊ ျပြန္တုိေက်းရြာ၊ ေပါက္ေတာျမိဳ႕နယ္၊ ျမိဳ (ခမီ) ရိုးရာေတးခ်င္းမွ                            ေတးဆုိေျပာျပခ်က္ (၂၀-၆-မတ္လ-၂၀၀၂)
                   (ခ) ဓညဝတီ ေအာင္ေဇယ် (ေျမာက္ဦး)၊ “ရကၡပူရ ေၾကးမုံက်မ္း”၊ ရန္ကုန္္၊                                    သန္းထုိက္ရတနာ ပုံႏွိတ္တုိက္၊ ၂၀၀၃၊ စာ-၅၄
8- ဤကား ဘဂၤလားေဒရွ္႕ႏုိင္ငံံရွိ သက္ေထာင္တြင္ ေနထုိင္သူ ရမ္ဂါမတီနယ္သား                                                   ဒုိင္းနက္အမ်ိဳးသားျဖစ္သူ (ဦးအဥ္ဒရာကူမာ) အမည္ရွိေသာ ေဆးသမားေတာ္ၾကီးထံ၌                  ဒုိင္းနက္ဘာသာစကား၊ စကၠမ- သက္ဘာသာစကားတုိ႔ျဖင့္ ေရးသားထားေသာ                          သမုိင္းစုံေပမူ-ဂီ-ခ်ပ္ေရမွ ဘာသာျပန္္ျပီး ကူးယူခဲ့သည္။
 

                                                                      ေဒါက္တာ ေက်ာ္သိန္း (ေျမာက္ဦး)
                                                                            B.A (Hons. M.A. Ph.)
                                                                                       နည္းျပ
                                                                                     သမုိင္းဌါန
                                                                                ရန္ကုန္တကၠသုိလ္

                      (၁-၃-၂၀၀၁၀ တြင္ လ/ထ ကထိက ရာထူးတုိးျပီး ၂၆-၇-၂၀၁၀ တြင္ကြယ္လြန္သည္)
  

No comments :

Post a Comment